W czasie długiej zimy mamy możliwość jedzenia albo owoców i warzyw szklarniowych albo tych przybyłych z dalekich zakątków świata, które nierzadko zrywane są jeszcze niedojrzałe (jak banany) by osiągnęły dojrzałość w czasie podróży czy nawet jeszcze później. Nigdy jednak owoc nie dojrzeje tak jak na drzewie. To tylko jeden z powodów, dlaczego warto korzystać z warzyw i owoców sezonowych. Poznajcie je wszystkie.
Warzywa i owoce sezonowe – dlaczego warto sięgać po nowalijki, warzywa i owoce lokalne?
Po zimie mniej więcej od marca do czerwca pojawiają się nowalijki, czyli pierwsze warzywa. Te uprawiane w szklarniach pojawiają się już w marcu, natomiast nowalijki uprawiane w polu na przełomie maja i czerwca. Trzeba wiedzieć, że warzywa uprawiane w szklarniach mają mniej witamin i minerałów. Mają też często mniej intensywny smak. Wszystko to związane jest ze specyfiką takiej uprawy warzyw. Wczesną wiosną mają one mniejszy dostęp do światła słonecznego. A przecież ono jest niezbędne do uzyskania dojrzałości przez roślinę, pięknego koloru i bardziej intensywnego smaku. Trzeba również wziąć pod uwagę fakt, że warzywa szklarniowe bardzo często są nawożone nawozami azotowymi i mogą one pozostawać w warzywach.
Najwięcej azotanów gromadzą rzodkiewka, sałata, szpinak, szczypior i kapusta, a najmniej ogórki i pomidory. Dlatego wybierając warzywa szklarniowe, gdy nie ma innego wyboru, trzeba zwrócić na to uwagę. W przypadku nowalijek, czyli pierwszych warzyw, najlepiej wybierać te pochodzące z upraw ekologicznych, w których nie używa się sztucznych nawozów. Przed spożyciem jednak trzeba pamiętać o bardzo dokładnym umyciu warzyw, nawet tych ekologicznych. Sałatę należy namoczyć w wodzie przez pół godziny. Choć warzywa ekologiczne często nie mają tak atrakcyjnego wyglądu, to jednak są zdrowsze i smaczniejsze. Warto jednak przejść do naszego głównego zagadnienia, czyli warzyw i owoców sezonowych, które pojawiają się po nowalijkach. Pierwsze już w czerwcu, jak choćby truskawki, kolejne w miesiącach letnich jak młode ziemniaki, pomidory czy papryka, a także owoce leśne, maliny czy jeżyny. Bogactwo owoców i warzyw sezonowych jest duże i warto sięgać po te rodzime, a raczej unikać egzotycznych.
Dlaczego wybierać warzywa i owoce lokalne, a nie egzotyczne?
Na początku wspomnieliśmy o przykładzie bananów. Ten kto spożywał je w naturalnym klimacie, wie, że tam smakują zdecydowanie lepiej. Do nas często przywożone są produkty niedojrzałe, które mają dojrzeć w transporcie albo takie wzbogacane o środki konserwujące, które mają zapobiec ich zepsuciu. Lokalne warzywa i owoce zrywane są prosto z grządki, a w przypadku owoców także krzaka, czy drzewa i dzięki temu trafiają na stragan czy do sklepu jeszcze tego samego dnia. Są świeże i zrywane w momencie, gdy osiągają dojrzałość. Mają zdecydowanie większy ładunek witamin i minerałów, który określany jest jako gęstość odżywcza. Jedząc tę samą ilość owoców i warzyw sezonowych, co szklarniowych dostarczamy organizmowi zdecydowanie więcej witamin i minerałów. Zatem owoce i warzywa sezonowe to nie tylko najsmaczniejszy, ale i najzdrowszy wybór.
Warto znać kalendarz sezonowości i wybierać produkty sezonowe
Obecnie w supermarketach mamy dostęp do warzyw i owoców przez cały rok. Zmienia się tylko kraj ich pochodzenia. Warto zatem wybierać te, które nie tylko oznaczone są jako polskie, lokalne produkty, ale przede wszystkim te, na które w danym momencie jest sezon. Skąd wiedzieć, które owoce i warzywa są sezonowe? Na pewno proste jest to w przypadku truskawek, w końcu w czerwcu stragany zapełniają się nimi po brzegi. W przypadku innych owoców i warzyw warto skorzystać z kalendarza sezonowości. Z niego dowiecie się między innymi, że w czerwcu powinniście sięgnąć także po porzeczki, arbuz czy czereśnie i maliny. W lipcu dobre będą ziemniaki, ogórki czy też kalafior oraz włoszczyzna. Produkty sezonowe są zdrowsze niż te pochodzące ze szklarni, są też podstawą piramidy zdrowego żywienia.
Warzywa i owoce podstawą piramidy zdrowego żywienia – warto sięgać po najzdrowsze, czyli sezonowe
Ponieważ według najnowszych zaleceń dietetycznych to właśnie owoce i warzywa sezonowe powinny stanowić podstawę piramidy zdrowego żywienia, należy dbać o ich podaż w diecie. Oczywiście gdy nie ma dostępu do warzyw sezonowych, to lepsze szklarniowe niż żadne, choć de facto lepiej w takiej sytuacji korzystać z mrożonek, które przygotowywane są właśnie z owoców i warzyw sezonowych. Żadne preparaty multiwitaminowe nie zastąpią prawdziwego produktu. Trzeba wiedzieć, że owoce i warzywa sezonowe są bardzo dobrym źródłem witamin i są one przyswajane w znacznie większym stopniu niż ma to miejsce w przypadku sztucznych preparatów. Te o ile w ogóle się przyswajają, to w niewielkim stopniu i nie ma tu porównania ze zdrową i zbilansowaną dietą.
Dlaczego warto sięgać po owoce i warzywa sezonowe – podsumowanie
Skoro już znacie szczegółowo wszystkie zalety warzyw i owoców sezonowych, to warto nasze rozważania spiąć jedną klamrą i usystematyzować wiedzę. Owoce i warzywa sezonowe to świetny wybór, ponieważ:
- dostarczają najwięcej dobrze przyswajalnych witamin i minerałów;
- ze względu na dostęp do większej ilości światła słonecznego mają lepszy kolor i smak;
- korzystnie wpływają na wygląd naszej skóry, neutralizują działanie wolnych rodników tlenowych;
- warzywa i owoce sezonowe zawierające dużą ilość beta-karotenu wpływają na produkcję melaniny i częściową ochronę naszej skóry i włosów przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, choć oczywiście należy i tak stosować kremy z filtrem!
- zielone warzywa sezonowe świetnie sprawdzają się do smoothie i koktajli, które nie tylko są bombą witaminową, ale również pozwalają oczyścić organizm z zalegających toksyn;
- mają dużą gęstość odżywczą, to znaczy dostarczają więcej witamin i minerałów niż ich szklarniowe odpowiedniki.
Pamiętajcie, że owoce i warzywa sezonowe to samo zdrowie na talerzu. Według najnowszych zaleceń dietetycznych warzywa powinny zajmować połowę naszego talerza!